Quảng Ninh hiện có 4 sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia, trong đó có 3 sản phẩm ngọc trai của Công ty Cổ phần Ngọc trai Hạ Long và sản phẩm trà hoa vàng Quy Hoa của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Xuất nhập khẩu Quy Hoa (Hải Hà). Hành trình đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao của trà Quy Hoa gắn liền với ông Lê Mạnh Quy, người gốc Thái Bình, làm giàu ở xứ Hải Hà và cống hiến hết mình cho cây trà hoa vàng.
Hải Hà có điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thích hợp cho cây hoa trà vàng phát triển. Tuy nhiên, cây hoa trà vàng bản địa từ lâu đã bị khai thác để bán cho các thương nhân Trung Quốc nên đang dần cạn kiệt. Vì vậy, khi ông Lê Mạnh Quy ở thôn 5, xã Quang Minh, huyện Hải Hà nhận thấy giá trị dược liệu của loại cây này đã quyết định trồng thử nghiệm cách đây khoảng 10 năm. Việc tìm nguồn giống là rất cần thiết, cực kỳ khó khăn. Việc đầu tư lớn vào vùng đồi hoang để trồng hoa trà vàng cũng khiến nhiều người gọi ông là “điên”, “ném tiền qua cửa sổ”…

Nhớ lại thời kỳ đó, ông cho biết, thời điểm đó hầu như không có cây hoa trà vàng nào mọc hoang ở Hải Hà nên ông chủ yếu mua của người dân Hải Hà, Ba Chẽ mang về trồng trong nhà. Thậm chí ông còn sang Trung Quốc mua cây. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây hoa trà vàng cũng rất công phu và vất vả.
Ông Quy vốn làm trong lĩnh vực xây dựng nhưng vì yêu thích hoa và cây cảnh nên ông thường sưu tầm các loại cây quý hiếm. Tuy nhiên, để trồng hoa trà vàng thành công, chỉ kinh nghiệm thôi là chưa đủ. Người ta phải học hỏi từ mọi người, trong đó có người Trung Quốc, sau đó theo dõi quá trình sinh trưởng của cây để tích lũy thêm kinh nghiệm. Ông không chỉ trồng vì mục đích bảo tồn mà còn nhân giống, lai tạo các giống hoa trà vàng giữa các địa phương. Trong quá trình này, ông thường phải trả giá và chấp nhận thiệt hại khi cây chết hàng loạt do lai tạo không phù hợp, cây không thích nghi khi chuyển từ chậu xuống đất, cây còi cọc, không ra hoa, ra lá, không phát triển…
Nghiên cứu điều kiện sống của hoa trà vàng trong tự nhiên, khi trồng ra vườn, ông Quy trồng xen kẽ cây hòe với hoa trà vàng. Vì cây hòe có thể chịu được nắng nóng và hấp thụ ít chất dinh dưỡng nên tán khá thấp. Khi lan rộng có thể che mát cả cây trà hoa vàng mà không bị quá khuất nắng. Cây trà hoa vàng phải trồng từ 3-4 năm mới có thể thu hoạch nhưng cây hòe là giải pháp “lấy ngắn, mọc dài” khi chỉ mất một năm là có thể thu hoạch. Với 2.000 cây xen kẽ những cây hoa trà vàng, mỗi năm gia đình ông Quy có thêm thu nhập hàng trăm triệu đồng.

Nhiều năm qua, ông Quy đã hành công trong việc trồng loài cây này theo mô hình tập trung. Vườn hoa trà vàng của ông dần được mở rộng từ 3 ha đất sườn đồi bỏ hoang, số lượng cây cũng ngày càng tăng lên với khoảng 10.000 cây, đa số là cây trưởng thành.
Sau khi trồng thành công hoa trà vàng, mối quan tâm lớn nhất của ông Quý là kỹ thuật chế biến và xây dựng thương hiệu để tăng giá trị cho sản phẩm. Năm 2014, ông thành lập Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Xuất nhập khẩu Quy Hòa với mục tiêu tập trung phát triển sản phẩm hoa trà vàng. Ông Quy trồng và chăm sóc cây hoa trà vàng theo phương pháp hữu cơ; sấy hoa bằng công nghệ sấy lạnh thăng hoa nhằm giữ lại được tinh chất tự nhiên cao nhất của hoa và vẻ đẹp của hoa như lúc còn tươi. Các sản phẩm đóng gói đều có mã QR, logo thương hiệu…

Ngoài ra, ông còn bán cây giống và hợp tác sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho nhiều nhà vườn. Riêng vườn trồng ở Hải Hà có tổng diện tích gần 10 ha. Từ đó, gia đình ông thu hoạch khoảng một tấn hoa và lá trà hoa vàng khô, chế biến thành 10 loại sản phẩm khác nhau để bán ra thị trường, tạo ra doanh thu gần chục tỷ đồng.
Như vậy, bằng sự mạnh dạn, táo bạo trong đầu tư, kỳ công nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong trồng trọt, chăm sóc, chuyển hóa và tạo dựng thương hiệu, sản phẩm trà, Quy Hoa Trà hiện nay đã được biết đến rộng rãi trên thị trường. Hoa trà hoa vàng được xã Quang Minh chọn là sản phẩm địa phương OCOP, trở thành sản phẩm đặc trưng của Hải Hà, giúp tạo việc làm và làm giàu cho nhiều người dân địa phương. Năm 2022, sản phẩm trà hoa vàng Quy Hòa được Hội đồng thẩm định Trung ương đánh giá và xếp hạng sản phẩm quốc gia 5 sao OCOP, mở ra cơ hội xuất khẩu trên thị trường toàn cầu, là niềm tự hào của gia đình ông Lê Mạnh Quy cũng như của cả địa phương.
Nguồn tham khảo: https://baoquangninh.vn/tra-hoa-vang-quy-hoa-va-hanh-trinh-vuon-tam-ocop-5-sao-3253676.html